Programma Open Monumenten Dag Vereniging Oud Ede , 9 september. Thema “Levend erfgoed”.
De werkgroep Erfgoed van de Vereniging Oud Ede heeft wederom een aantrekkelijk programma samengesteld. Naast een aantal bekende monumenten wordt dit jaar ter gelegenheid van het 100 jarig bestaan van de vereniging een wandelpuzzeltocht aangeboden. Deze wandelpuzzeltocht is met name gericht op kinderen in de basisschoolleeftijd maar natuurlijk ook interessant voor de oudere deelnemer. Het complete programma vindt u hier en de beschrijving van de wandelpuzzeltocht vindt u hier. De routekaart met vragen van de wandelpuzzeltocht vindt u hier.
Deze avond verzorgt Ariëtte Dekker een lezing over de door haar geschreven biografie van Sam van Deventer, de huisvriend van Helene Kröller-Müller. Hij was haar vertrouweling, of was het meer dan dat? En wat was zijn rol binnen de Hoge Veluwe? De lezing is op woensdagavond 6 november in Cultura, inloop vanaf 19.30 uur, start lezing 20.00 uur. Vooraf aanmelden is niet nodig.
Sam van Deventer (1888-1972) was de zielsverwant van Helene Kröller-Müller. De twintig jaar oudere kunstverzamelaarster schreef hem meer dan drieduizend brieven en liet hem de plaats innemen van haar vier eigen kinderen. Ze bracht hem liefde voor kunst, esthetiek en Duitse cultuur bij, maar eiste daartegenover wel onvoorwaardelijke toewijding. Ook zakenman Anton Kröller vertrouwde in toenemende mate op Van Deventer bij zijn financiële schimmenspel, waarin onwetende beleggers de opbouw van landgoed De Hoge Veluwe bekostigden en het familieconcern ten onder ging.
Tijdens de Duitse bezetting kreeg Sam van Deventer de leiding over het Kröller-Müller Museum en De Hoge Veluwe. Hij toonde zich Duitsgezind en opportunistisch: rijkscommissaris Seyss-Inquart mocht zijn vijftigste verjaardag op jachthuis Sint Hubertus vieren; Vincent van Gogh werd gepropageerd bij de bezetter; er werd in kunst gehandeld en roofkunst opgeslagen. Na afloop van de oorlog betaalde Van Deventer een hoge prijs voor zijn ‘culturele collaboratie’, maar zijn trouw aan het echtpaar bleef ongebroken.
Ter gelegenheid van het 100 jarig bestaan van de vereniging was er op zaterdagmiddag 13 juli bij Kernhem een markt en vond de opening van de expositie plaats.
Op zaterdag 13 juli opende wethouder Karin Bijl de expositie 100 jaar Vereniging Oud Ede met het luiden van de Kernhem-klok en het onthullen van de diapresentatie van het in 2024 gerestaureerde album dat burgemeester Van Borssele in 1885 kreeg toen hij 25 jaar burgemeester van Ede was.
Voorzitter Simon van de Pol vestigde de aandacht op enkele bijzondere objecten zoals dit album en twee grote borduurwerken uit 1866 en uit 1881 aan de Vereniging geschonken door de familie Van de Craats en eveneens recentelijk gerestaureerd. En een doopjurk waarmee vanaf 1828 maar liefst 27 kinderen naar het doopvont werden gebracht. Op de jurk werd daarna de naam en datum van het kind geborduurd, echter in wat heet met wit-op-wit en dus nauwelijks te zien. Door de verlichting in en op de vitrine zijn de namen zichtbaar. Één van die dopelingen was Aafke van der Craats, die tussen 1915 en 1917 als Rode Kruis helpster in het Belgische Vluchtelingenoord werkte en in 1937 het eerste vrouwelijke lid werd van de Vereniging.
Tijdens de openingsdag van de expositie werd een kleine regionale markt georganiseerd. Ondanks het “wisselvallige” weer was de markt met o.m. demonstraties midwinter hoorn maken, schrijven met ganzeveer, Felué en de Trapakkers een succes. Zeker ook door de muziek van Benny Stevens en het optreden van I Move.
In de bruidszaal van Huis Kernhem werd de film over 100 jaar Vereniging en Ede vertoond(alleen op 13/7). Deze film wordt op donderdagavond 29 augustus vertoond op groot doek in Cultura.
De expositie is nog in Kernhem te bezoeken tussen 12.00 en 17.00 uur op zaterdag 20 en 27 juli en op zondag 21 en 28 juli. Tijdens de expositie is het jubileummagazine “Een eeuw Ede en de Vereniging Oud Ede” voor leden af te halen. Mensen die nog geen lid zijn krijgen het als men zich voor het tweede halfjaar van 2024 tegen betaling van € 10,- inschrijft als lid. Wilt u geen lid worden dan kunt u het kopen voor € 12,50.
Op zaterdagmiddag 25 mei was de première van de film “Met respect voor het verleden en een blik vooruit” voor leden en genodigden in Pathé. Ter gelegenheid van het 100 jarig bestaan van de vereniging heeft het bestuur besloten om, naast de uitgave van een jubileummagazine, een film te maken over 100 jaar Ede. Het heeft de makers Ben Kolster, André Hartgers en Joop Topma met historische ondersteuning van Patty Gonggrijp zeer veel tijd gekost maar het resultaat mag er wezen.
De gasten werden verwelkomt door de gastvrouwen Corry Davans en Jetty Smit en in afwachting van het begin van de film kon men koffie, thee en een gebakje nuttigen.
Ben Kolster leidde de film in door middel van interviews met de makers, Simon van de Pol en wethouder Karin Bijl.
Na afloop sprak Simon van de Pol een dankwoord uit aan de makers van de film en overhandigde hij aan Karin Bijl een exemplaar van het jubileummagazine.
De premier was goed bezocht en na afloop onder het genot van een hapje en drankje spraken de aanwezigen vol lof over de film.
Bert Vos heeft door middel van een fotorapportage, waarvan u reeds enkele foto’s heeft gezien, de première vastgelegd welke u via deze link https://myalbum.com/album/4Xm2TQVgad9m kunt bekijken.
De Vereniging Oud Ede viert haar eeuwfeest. Een boek maakt de ontwikkeling van het heidedorp in honderd jaar inzichtelijk.
Interview Pouw Jongbloed voor De Gelderlander met Patty Gonggrijp en Joyce van den Berg, de samenstellers van het jubileummagazine.
Is het een handig boekwerk of een uit de kluiten gewassen magazine Patty Gonggrijp (72), een van de samenstellers van Een eeuw Ede en de Vereniging Oud Ede, kijkt waar de jubileumuitgave die op de salontafel ligt. „Eigenlijk is het een mix, zou ik willen zeggen, Het is geen taal geschiedenisboek geworden. We wilden op een luchtige manier in woord en beeld stilstaan bij elk jaar tussen 1924 n 2024. Voor oudere Edenaren zal het vaak een blik van herkenning opleveren.”
Villa Richmond „Een foto uit 2017 aan de door brand zwaar beschadigde Villa Richmond aan de Stationsweg zien. Lange tijd leek sloop onvermijdelijk. Maar mede dankzij de inzet van de Vereniging Oud Ede is de villa uit 1903 grotendeels In de oude staat hersteld. Met nieuwbouw aan de achterzijde is een prachtig woonhuis voor 22 senioren ontstaan.” De poster in fluorescerende kleuren van de Cubaanse guerrillaleider Che Guevera, gemaakt bij Verkerke Reproducties en ontworpen door de Edese kunstenaar Lex van Voorst, springt eveneens n het oog. En wie in Ede heeft nog paraat dat er op de Schaapsweg op Tweede Pinksterdag in 1936 een grote kanovijver werd geopend? Sinds 2009 staan de kleurrijke beelden Chico en Chica in de voortuin van het gemeentehuis. Het zijn allemaal leuke weetjes, bondig verwerkt in overzichtelijke tekstblokjes. De geschiedenis van de honderdjarige Vereniging Oud Ede is er ook in verweven.
Zelfbediening Medesamensteller Joyce van den Berg (79) bladert naar pagina 34. Kruidenier Zijlstra opende in 1955 de eerste zelfbedieningswinkel in het centrum van Ede, Ze leest hardop een passage voor uit de wervende uitlegadvertentie. „Bij het binnenkomen neemt u een mandje en gaat op uw gemak kiezen wat u nodig hebt Het winkelen op deze moderne manier is een genoegen en een voordeel voor elke vrouw, die met haar tijd meegaat”, zegt ze. „Ik vind het een treffend tijdsbeeld, in al haar eenvoud.”
Pijnpunt. Als het tweetal voor de foto naar buiten wandelt richting de Oude Kerk, komt het gesprek op het verdwijnen van de Markt. Dat blijft nog altijd een groot pijnpunt voor veel Edenaren op leeftijd, benadrukt Van den Berg. Dat was een echte ontmoetingsplek voor de Edenaren, met prachtige lindebomen. Ga je nu voor de Hema staan, zou je zo over de vroegere Markt uitkijken. In de jaren 70 is hier in Ede zoveel veranderd. Toen zijn er ook allerlei markante panden plat geschoven. De echte ziel kun je maar één keer uit het dorp slopen, dat kun je nooit meer goed hertellen.”
Garnizoensplaats De samenstellers van het jubileumboek schakelen snel weer over maar positieve ontwikkelingen in hun dorp. Gonggrijp: „We zien links en rechts ook dat mooie panden bewaard zijn gebleven, die al zijn of worden opgeknapt De Smederij uit 1908 op het vroegere Arthur Koolkazerne is een mooi voorbeeld. Dat biedt au plaats aan het Platform Militaire Historie. Je kunt er herbeleven hoe Ede begin vorige eeuw uit groeide tot een grote garnizoensplaats.” Waakzaamheid blijft geboden. „We moeten de vinger aan de pols houden”, benadrukt Van den Berg. „Dan denken we aan de Concordiamolen in het centrum en de Keetmolen dicht bij station Ede-Wageningen. Daar willen we ook als Vereniging Oud Ede graag samen sterk staan. De wieken moeten wel blijven draaien, wind blijven vangen.”
Nieuwe aanwas Ze hopen dat het ruim honderd pagina’s tellende magazine – in eerste instantie bedoeld voor de ruim zeven honderd leden van de vereniging – nieuwe aanwas lokt. „Honderd jaar is een mooie mijlpaal”, besluit Gonggrijp. „Maar we hopen dat ook in 2134 Edenaren zien nog altijd op allerlei manieren inzetten om de geschiedenis van bet dorp te bestuderen en die te behouden.” Nieuwe leden van de Vereniging Oud Ede krijgen het magazine Een eeuw Ede gratis toegestuurd. Voor andere liefhebbers is het boekje sinds enkele dagen voor 12,50 euro verkrijgbaar bij Boek en Buro aan de Grotestraat.
